Tussen juni en december 2022 waren bijna 3000 medewerkers van 61 bedrijven in het VK, die alle sectoren vertegenwoordigden, van de marketing-, tot de advertentiesector en financiële sector, productie, voedsel en detailhandel, onderdeel van het allergrootste onderzoek van het land naar een vierdaagse werkweek.
De wereld keek mee en reageerde. De meesten hebben het belangrijkste resultaat aangegrepen, namelijk dat meer dan 90% van de deelnemende bedrijven ervoor heeft gekozen om door te gaan met een kortere werkweek, waarbij 18 bedrijven deze werkweek permanent hebben ingevoerd.
Eén krant in het VK beschreef het als 'een enorme doorbraak' en richtte zich op de opgemerkte verbeteringen in de balans tussen werk en privé. Het merendeel van de werkgevers die deelnamen aan het project geeft aan dat het productiviteitsniveau behouden bleef en dat er verbeteringen waren opgetreden van het personeelsbehoud en welzijn.. Veel vinden het een verantwoordelijke reactie van het management op burn-outs van personeel na de pandemie en een manier om terug te vechten na 'het grote ontslag'.
Omdat welzijn voor veel bedrijven duidelijk in het vizier is en omdat het zo belangrijk is voor de betrokkenheid van personeel, wordt alles dat het moreel en de loyaliteit verbetert beschouwd als een potentieel concurrentievoordeel. Zoals het hoofd bedrijfsvoering van een bank aangaf: 'het heeft echt het humeur van medewerkers verbeterd. Mensen zeggen: 'Wauw, wat werk ik toch voor een geweldige organisatie.’'
Laten we de cijfers bekijken. Het pilotproject duurde 6 maanden en was gebaseerd op het 100-80-100 model. Dat betekent dat medewerkers 100% salaris krijgen om 80% van hun voorgaande uren te werken, in ruil voor de belofte 100% productiviteit te behouden.
De bedrijfsomzet bleef over het algemeen gezien hetzelfde. Er was wel een afname van het aantal ziekteverlofdagen van 65%, terwijl 71% minder van de medewerkers een burn-out ervoer. Van de 61 bedrijven die deelnamen, geven 56 bedrijven aan dat zij de vierdaagse werkweek verder uit blijven proberen en 18 bedrijven geeft aan de verandering permanent door te voeren.
Dat zijn indrukwekkende cijfers, maar komt dit als een verrassing? Het onderwerp 'vierdaagse werkweek' krijgt wereldwijd de aandacht. Het World Economic Forum citeert een onderzoek door werving- en selectiebedrijf Reed uit 2021 dat '80% van de mensen in het VK het liefste een vierdaagse werkweek heeft.'
Sinds november 2022 hebben fulltime medewerkers in België (zowel hand- als hoofdmedewerkers) het recht om een vierdaagse werkweek aan te vragen. Volgens deze planning kunnen fulltime medewerkers hun werkgever vragen hun reguliere fulltime uren te werken, maar dan verspreid over 4 (langere) werkdagen in plaats van 5. (Zij hebben ook het recht om zonder represailles volledig uit contact te gaan en verzoeken van hun baas te negeren na werktijd, wat een behoorlijke schok kan zijn voor de agressievere bedrijfsleiders elders.) Een proef in Nieuw-Zeeland door Unilever merkte een afname van 34%van de afwezigheid op, terwijl in de VS het aantal medewerkers met een vierdaagse werkweek verdrievoudigd is tussen 1973-2018, en dat aantal blijft groeien.
Maar is dit wel allemaal goed nieuws? Misschien niet. De BBC heeft ook bedrijven onderzocht waarbij het niet werkte. Bij sommige leidde het tot meer mensen met een burn-out. De uitvoerend directeur van een productiebedrijf vertelde aan de verslaggevers: 'In tegenstelling tot 10 reguliere werkdagen, hebben we ondervonden dat medewerkers nu 9 extreme werkdagen hebben. Ze waren uitgeput zodra ze hun geplande vrije dag naderden.' Voor anderen is het simpelweg niet realistisch vanwege te weinig flexibiliteit in de behoeften van het bedrijf en de worstelingen met en kosten van het vinden van vervanging voor de vrije dagen van medewerkers.
Vorig jaar was er bij Davos discussie over de traditionele kijk op de werkweek, omdat deze 'net zo ouderwets was als een Ford Model T' en ongeschikt voor het doel. De vierdaagse werkweek voelt voor velen als een stap in de goede richting die steeds meer onder de aandacht komt. Maar wat er niet duidelijk is, is in hoeverre het invloed zal hebben op de steeds uitdagendere economische omgeving en de werkvertaktheid van AI. Maar dat is weer een ander verhaal dat verband houdt met grotere, wereldwijde sociale problemen en zorgen die we in een toekomstige uitgave onder de loep zullen nemen.